Το τελευταίο μου άρθρο ξεχείλιζε από απαισιοδοξία, χωρίς όμως να παραμορφώνει ουδόλως την πραγματικότητα. Στο παρόν, αξίζει να αναφερθώ στην ίδια (!) χώρα, την κοιτίδα του Πολιτισμού, με τα 3.000 χρόνια ιστορία, που έδωσε τα φώτα της Επιστήμης στα πέρατα της Οικουμένης.
Οι σημαντικότεροι φιλόσοφοι όλων των εποχών, ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, γεννήθηκαν σ’ αυτόν τον τόπο επηρεάζοντας ανεξίτηλα και αξεπέραστα με τις ιδέες τους τη σκέψη της ανθρωπότητας. Τα διασωθέντα έργα των μεγαλύτερων τραγικών ποιητών της αρχαιότητας, του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη, παραμένουν μέχρι σήμερα μνημειώδη αριστουργήματα μελέτης και θαυμασμού. Από τον Όμηρο έως τον Κωνσταντίνο Καβάφη, οι έλληνες ποιητές ξεχωρίζουν για την παγκόσμια αναγνώριση του μοναδικού τους έργου. Στη σύγχρονη εποχή, δύο βραβεύτηκαν με την ύψιστη διάκριση, το Νόμπελ Λογοτεχνίας: ο Γιώργος Σεφέρης το 1963 και ο Οδυσσέας Ελύτης το 1979. Από τον Ευκλείδη και τον Αρχιμήδη έως τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή και τον Δημήτρη Νανόπουλο, κι από τον Ιπποκράτη έως τον Γεώργιο Παπανικολάου, δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι οι έλληνες ερευνητές έθεσαν τα θεμέλια των Επιστημών και πρωτοπόρησαν στην προαγωγή της επιστημονικής σκέψης. Σήμερα, μόνο στις ΗΠΑ, οι έλληνες καθηγητές πανεπιστημίου ξεπερνούν τους 3.000, ενώ πάνω από 15.000 Έλληνες διαπρέπουν σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αναμφίβολα, η κορυφαία υψίφωνος και η δημοφιλέστερη παγκοσμίως ερμηνεύτρια όπερας και λυρικού τραγουδιού παραμένει η αείμνηστη Μαρία Καλογεροπούλου, κόρη ελλήνων μεταναστών στη Νέα Υόρκη – γνωστότερη ως Μαρία Κάλλας. Σε όποιο σημείο του κόσμου και να βρεθεί κάποιος, δύσκολα θα βρει άνθρωπο να μη γνωρίζει τα «Παιδιά του Πειραιά» του Μάνου Χατζιδάκι (Όσκαρ Τραγουδιού το 1961) και τον «Ζορμπά» του Μίκη Θεοδωράκη (υποψηφιότητα για Grammy το 1965). Πρώτη γυναίκα τραγουδίστρια σε πωλήσεις στην ιστορία της παγκόσμιας δισκογραφίας παραμένει μια ελληνίδα, η Νάνα Μούσχουρη, με περισσότερους από 300.000.000 δίσκους – ένα πραγματικά ασύλληπτο ρεκόρ! Ένας ελληνοκύπριος σκηνοθέτης, ο Μιχάλης Κακογιάννης, κέρδισε δύο φορές τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας (με τη «Στέλλα» το 1955 και το «Κορίτσι με τα Μαύρα» το 1956, με τις συγκλονιστικές ερμηνείες της Μελίνας Μερκούρη και της Έλλης Λαμπέτη στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, αντίστοιχα). Επίσης, ταινίες του Μιχάλη Κακογιάννη και του Βασίλη Γεωργιάδη έφτασαν να είναι υποψήφιες για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας (όπως τα «Κόκκινα Φανάρια» του Βασίλη Γεωργιάδη το 1963, με πρωταγωνίστρια την Τζένη Καρέζη). Δεκάδες άλλοι χαρισματικοί έλληνες καλλιτέχνες δεν έκαναν διεθνή καριέρα για καθαρά συγκυριακούς λόγους (για την Αλίκη ο οπερατέρ της Άβα Γκάρντνερ είχε πει ότι είναι το πιο φωτογενές πρόσωπο που είχε γνωρίσει, ενώ για τη Μαρινέλλα ο Φρανκ Σινάτρα ότι, αν ήθελε να κάνει διεθνή καριέρα, θα αρκούσαν δύο εβδομάδες για να μιλάει γι’ αυτήν όλος ο κόσμος).
Σίγουρα, αυτό το άρθρο δεν στοχεύει στην απογραφή των πρωτοπόρων Ελλήνων του Πολιτισμού και της Επιστήμης. Άλλωστε, κάτι τέτοιο μοιάζει αδύνατον αφού «ο Πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία αυτής της χώρας», όπως, τόσο εύστοχα, είχε πει η Μελίνα Μερκούρη...
Μια χώρα με αμέτρητα τοπία απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς (Πόρτο Κατσίκι Λευκάδας, Ναυάγιο Ζακύνθου κ.ά.), με μοναδικά μνημεία (Ακρόπολη, Δελφοί κ.ά.), αποτελεί διαχρονικά πόλο έλξης για εκατομμύρια ανθρώπους απ’ όλον τον κόσμο. Τις τελευταίες δεκαετίες η πορεία της μοιάζει με μαραθωνοδρόμου που, ασθμαίνοντας, προλαβαίνει το τελευταίο βαγόνι του τρένου της Προόδου και επιβιβάζεται. Γιατί να μην αισιοδοξούμε πως θα αντιμετωπίσουμε σταδιακά τα σοβαρά διαρθρωτικά μας προβλήματα και θα εξομαλύνουμε τις δομικές μας ανισορροπίες, όσο μεγάλες κι αν είναι;
* Δίσκος του Μάνου Χατζιδάκι για το ομώνυμο γερμανικό ντοκιμαντέρ του 1960.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «University Press» τον Μάρτιο του 2010.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου