Η φωτογραφία μου
Master of Science in Economics, Athens University of Economics and Business.

Τα ελαττώματα της ελληνικής φυλής

Το πιο ευδιάκριτο ελάττωμά μας είναι, αναμφίβολα, η διχόνοια. Η Ιστορία μας βρίθει παραδειγμάτων: Πελοποννησιακός Πόλεμος μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης (431 π.Χ. – 404 π.Χ.), εμφύλιος στα χρόνια του αγώνα για την ανεξαρτησία μας (1823-1825), εθνικός διχασμός λόγω της διαφωνίας μεταξύ πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου και βασιλιά Κωνσταντίνου για τη στάση της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1917), εμφύλιος μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς μετά το B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Γερμανική Κατοχή (1946-1949). Εξάλλου, και οι πιο “μαύρες” σελίδες της Ιστορίας μας, όπως η Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και η Κυπριακή Τραγωδία (1974), έχουν τις ρίζες τους στο διχασμό. Στο ίδιο μήκος κύματος, τα δίπολα επικρατούν με ένα διαολεμένο τρόπο στην ελληνική κοινωνία χωρίζοντάς μας στα δυο: δεξιός ή αριστερός, Καραμανλής ή Παπανδρέου, Νέα Δημοκρατία ή Πα.Σο.Κ., Χατζιδάκις ή Θεοδωράκης, Βουγιουκλάκη ή Καρέζη κ.ο.κ. Αν κρίνουμε από αυτήν τη μοιραία επανάληψη του φαινομένου της διαίρεσης –και, μάλιστα, σε στιγμές που η λογική θα υπαγόρευε ότι είναι αδιανόητο, όπως κατά τη διάρκεια του αγώνα για την ανεξαρτησία μας–, μάλλον πρέπει να συμπεράνουμε ότι πρόκειται για χαρακτηριστικό του γονιδιώματός μας!

Το δεύτερο βασικό πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας εντοπίζεται στη σχέση κράτους-πολίτη. Οι κυβερνώντες, με ελάχιστες εξαιρέσεις, επιδόθηκαν σε έναν ατέρμονο λαϊκισμό: αυξημένες δαπάνες με δανεικά, υπερδιόγκωση του δημόσιου τομέα, αύξηση των θέσεων στα Α.Ε.Ι. και αλόγιστη ίδρυση νέων πανεπιστημιακών τμημάτων, κλπ. Αποτέλεσμα; Θαλασσοδάνεια που τώρα μας πνίγουν, υπεράριθμοι δημόσιοι υπάλληλοι, τεράστιες σπατάλες, μετριοκρατία, ανισοκατανομή του εργατικού δυναμικού, κλπ. Σε αγαστή συνεργασία, οι πολίτες αιτούσαμε διορισμό στο Δημόσιο (αλήθεια γνωρίζουμε οι νεότεροι πού οφείλει την ονομασία της η πλατεία Κλαυθμώνος;) και αύξηση των κοινωνικών δαπανών για να διατηρηθεί ένα επίπεδο ευημερίας που δεν αντιστοιχούσε στην παραγωγική μας βάση. Επιπρόσθετα, αντιμετωπίσαμε το κράτος σαν να ήταν ο βασικός μας αντίπαλος σε ένα ανταγωνιστικό πλαίσιο. Προσπαθήσαμε με κάθε τρόπο να αποφύγουμε τις υποχρεώσεις μας απέναντί του, να πληρώσουμε λιγότερα (ει δυνατόν, καθόλου) από όσα οφείλαμε. Η συμπεριφορά της αγέλης γιγάντωσε το πρόβλημα, και το χειρότερο; Το έκανε κατεστημένη νοοτροπία. Η κλοπή των χρημάτων που αναλογούν στο κράτος από μια συναλλαγή έγινε το λογικό, το σύνηθες, όχι η εξαίρεση. Ο χρηματισμός έγινε αναγκαίος, η δωροδοκία ευπρόσδεκτη, ένα συμπεφωνημένο και προβλεπόμενο πριμ στην κανονική αμοιβή. Τα νοσοκομεία, οι εφορίες και η πολεοδομία είναι οι χώροι που κατ’ εξοχήν ενδημεί αυτό το καρκίνωμα. Επικουρικά στα φαινόμενα σήψης, ο ωχαδελφισμός δικαιολόγησε τη νοοτροπία του τζαμπατζή και απενοχοποίησε τη μεγιστοποίηση της ατομικής ωφέλειας εις βάρος του κοινωνικού συνόλου. Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε το Κράτος θα μπορούσε να ερμηνευθεί ίσως ως κατάλοιπο των 400 χρόνων περίπου υποτέλειας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (1453-1821). Θέλουμε να πάρουμε όσα περισσότερα μπορούμε από αυτό και να δώσουμε όσα λιγότερα γίνεται. Σαν να είναι κάτι ξένο και εχθρικό, όπως η τουρκική εξουσία.

Τα ανωτέρω δικαιολογούν απόλυτα τη χρεοκοπία που μας χτύπησε την πόρτα δεδομένου ότι επιτάθηκαν την τελευταία τριακονταετία (1980-2010) στο όνομα μιας αμφίσημης “κοινωνικής δικαιοσύνης” και υπό τη δαμόκλειο σπάθη του πολιτικού κόστους για τους κυβερνώντες. Σίγουρα, δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις για ριζωμένες νοοτροπίες δεκαετιών. Η εθνική ομοψυχία και η συναίνεση είναι αναγκαίες συνθήκες. Η αποκατάσταση της σωστής λειτουργίας των θεσμών θα επιφέρει σταδιακά την ανάκτηση της αξιοπιστίας τους στα μάτια των πολιτών. Ένα ανταγωνιστικό παίγνιο μεταξύ κράτους-πολιτών πρέπει να μετατραπεί σε παίγνιο συνεργασίας. Δύσκολο, αλλά όχι ανέφικτο.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «University Press» τον Οκτώβριο του 2010.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου